FLUTURA AÇKA – LULET E NËNËS

FLUTURA AÇKA

LULET E NËNËS

Kur doli jashtë ishte thuajse mesditë. Edhe pse i nipi i ishte lutur se për gjithçfarë do t’i duhej, ai do të kujdesej t’ia blinte e do t’ia linte te porta, sot kishte vendosur të dilte vetë. Ç’do t’i bënin orët policore – të diktuara nga një sëmundje – të policëve të demokracisë, një të “burgosuri” të dikurshëm si ai prej policëve të diktaturës?

Jashtë porte, aty ku fillonte trotuari me dhe të ngjeshur para shtëpive të ulëta në radhë njëra pas tjetrës, niste edhe heshtja e vërtetë. Rrugica ngjante me një hon që lëshonte jehonën edhe të kuisjes më të lehtë, të një angullime fare të vogël, madje edhe të hapave të tij të ngadaltë. Te njëra nga flegrat e hapura, një fqinja e tij po fshinte kërrusur pragun dhe shtrojën e çimentos para porte me atë çka kishte mbetur nga një fshesë e dikurshme.
Iu bë se gjithçka e kësaj dite kishte diçka të shkuar, mbase ngaqë qysh prej mëngjesi po jetonte me të shkuarën, edhe atë liridalje që i kishte dhënë vetes, kishte lidhje me të shkuarën. Ai ishte i helmuar nga e shkuara.

– Ku po shkon kështu?- e pyet fqinja, mbase e habitur se si po guxonte të dilte në rrugë një i moshës së tij.

– Të blej kohë,- tha ai, dhe eci tutje.

“Të blej kohë!” Fqinja tundi kokën, o ngaqë nuk e dëgjoi mirë frazën, o nuk e kuptoi, ose e dëgjoi dhe e kuptoi dhe e përktheu si një marrëzi. Fundja, a nuk kishte thënë në mbrëmje një si psikologe që karariste shpesh nëpër programet televizive, se njerëzit do të fillonin të flisnin me vete pas kësaj traume që po u ndodhte? Njeriu nuk “mund” të rrijë kaq gjatë mbyllur, por ne “duhet” të rrimë kaq gjatë mbyllur. Por ai, fqinji i saj, kishte ndenjur me vite mbyllur në burg, ndaj mbase këtë mbyllje të dytë nuk mund ta duronte dot. “Po nuk e pikasën”, psherëtiu me vete fqinja, ndërsa shpina e tjetrit ikte tutje, “mbase do të kthehet në shtëpi, ndryshe do të kthehet sërish te shtëpia pa qira”. E demokracisë. Ngaqë nuk bindet të rrijë në shtëpi. Njëherë, tek shëtiste të nipin me karrocë, ajo e kishte ndeshur burrin në rrugën e tyre, ai kishte ndalur hapat dhe ishte përkulur, ia kishte liruar hallkën e rripit që mbante të lidhur fëmijën. E kishte lënë të lirë. Ajo ishte çmeritur një çast, por e kishte lënë burrin ta shijonte atë çast, e dinte, ai nuk shihte dot njerëz të lidhur. Dhe vetëm kur ai ishte larguar, e kishte mbërthyer sërish hallkën e fëmijës, që mu atë çast kishte nisur të qante me të madhe, sepse me atë hallkë nuk i hidhte më të lira këmbët tutje.

Plaku vazhdoi rrugën dhe vetëm ca çaste më pas, dëgjoi brramin e derës së fqinjës, shulin pas porte, hapat e nxituara të gruas në oborr. Tani, më në fund, fqinja e tij ishte e sigurt që virusi nuk kishte ku e gjente më, veç të fluturonte mbi hatullat e murit të shtëpisë së saj, të kacavirrej degëve të fiqve dhe të përplasej në verandën mes saksive të pafund të luleboreve, shpatoreve, zambakëve, meneksheve, lulekumonave, lafshëgjelave, sardenëve e gjithfarë emrash që i kujtoheshin atij nga numeracioni i dikurshëm i së ëmës. Gruas së luleve. Edhe dorëzonja e mëmës ishte tharë, gjithçka ishte tharë në oborrin e tij, veç në lehet e kujtimeve të saj edhe lehet e luleve të së ëmës ishin përjetë të freskëta.

Ja, edhe pak dhe do të mbërrinte tek ajo e përpjetë e lehtë, ku niste ai rripth i vogël plot bar, që kishte krijuar atë lëndinëz, ku shkonte shpesh në fëmijëri për të rendur pas xixëllonjash. Do të merrte atje, nëse i gjente, lulet e nënës: lulekoprën, luleGentin, luledelen, aguliçen, lulekinën. Nëse nuk do t’i gjente, do të trokiste te fqinja e tij për ca petale menekshesh a trëndafilash, a mbase ndonjë krizantemë që nuk e kishte trembur kjo luftë e çuditshme e shfaqur kësaj pranvere, që bashkë me polenin e luleve, barte edhe polenin pelin të sëmundjes së re, me të njëjtin kërcënim të murtajave të vjetra.

Eci nëpër lëndinë, i mblodhi lulet që kërkonte dhe mori tragën anës hijeve të mureve të shtëpive. Ca zëra bilbilash që vinin nga oborret u prenë dhe u përzien me zikamën e paprerë të një bilbili polici dhe ca hapave të nxituar. Dhe pak çaste, dhe pak çaste, dhe pak, dhe tek shtynte portën e tij, ndjeu se qeskëza me lulet e mbledhura po i dridhej në duar. Mbetën jashtë dielli dhe heshtja, dhe rojat që kërcënonin njëlloj si virusi.

Dikur, gjashtëdhjetë vjet e kusur më parë, po në atë oborr, e ëma ia ujdiste bukën e ngjyer me lulëza të oborrit ose me lule të egra të po atij livadhi, që dikur ishte një fushë e pafund. Edhe pjatën e bukur të darkës, ia ormiste me gjithfarë ngjyra petalesh. Ato ngjyra dikur e kishin mbajtur me dritë atyre viteve të gjata të burgut.

Deri në mbrëmje, do të kishte kohë të mjaftë t’i lante e t’i përgatiste ato lule fushe, pastaj të bënte pjatën e preferuar të së ëmës, dhe ashtu në vetminë e oborrit, ndërsa dielli fikej, me llullën e përjetshme ndezur, i pushtuar nga koha që sapo kishte blerë atë ditë, do ta këqyrte bukurinë e asaj pjate, do të kujtonte nënën dhe do të treste sytë në qiellin që errej…

13 prill 2020

Bibliografi e shkurtër e autores

Flutura Açka lindi në qytetin e Elbasanit, më 1966. Është poeteshë, shkrimtare dhe botuese shqiptare. Është diplomuar për Statistikë në Fakultetin e Ekonomisë në Universitetin e Tiranës më 1988 dhe për Gjuhë-Letërsi më 2001 në Universitetin e Elbasanit.

Pas studimeve universitare, punoi për disa vite si gazetare dhe më pas administratore dhe redaktore e botimeve në shtëpi botuese. Më 2001, bashkë me të shoqin e saj holandez, ngriti shtëpinë e saj botuese me qendër në Tiranë.

Flutura Açka është shumë e njohur me poezinë e saj. Në vitin 1997 ajo mori çmimin ndërkombëtar “Lira e Strugës” në Netët e Poezisë Strugane ku e ka përfaqësuar poezinë shqipe për disa vite. Në vitin 1998 u zgjodh ndër 13 poetët më të mirë evropianë të gjeneratës së re në konkurrimin për çmimin e madh Tivoli-Europa në Itali.

Përfaqësohet me poezitë e saj në pjesën më të madhe të antologjive të poezisë shqipe në gjuhë të huaj dhe poezi dhe cikle të saj janë botuar në shumë gjuhë. Edhe proza e saj po tërheq gjithnjë e më shumë vëmendje, edhe jashtë vendit. Romani i saj Vetmi gruaje është përkthyer në gjuhen bullgare nga Viktor Genkov.

Tituj veprash

– Vetmi gruaje, roman, Tiranё 1998;
– Kukullat nuk kanё atdhe, roman, Tiranё 2013;
– Kryqi i harresёs, roman, shtëpia botuese Toena, Tiranë;
– Hiri, roman, shtëpia botuese Toena, Tiranë;
– Lutje dimri, poezi të zgjedhura, shtëpia botuese Toena, Tiranë;
– Zbathur, poezi, shtëpia botuese Toena, Tiranë 2007.